ความดีคืออะไร

"ความดีคืออะไร" ไม่ใช่คำถามใหม่แต่อย่างใด มันเก่าแก่พอๆ กับสังคมมนุษย์ที่ถือกำเนิดขึ้นมา เอาอย่างนี้ละกัน ผมจะทดลองอธิบายโดยอิงกับคำพูดของท่าน ป. อ. ปยุตฺโต ข้างล่างนี้

หากว่าตามที่ท่าน ป. อ. ปยุตฺโตว่าไว้ว่า "ทุกสิ่งที่มีอยู่ มีอยู่อย่างมีเงื่อนไข" ถ้าเช่นนั้น เรื่องของ "ความดี" ก็เช่นกัน มันมีอยู่โดยมีอยู่อย่างมีเงื่อนไข เงื่อนไขที่ว่านี้ก็คือบริบทสภาพแวดล้อมหรืออาจจะพูดได้ว่าเป็นฐานคิดของการมีอยู่ในเรื่องนั้นๆ ในที่นี้ก็คือเรื่องของ "ความดี" 

นิยาม "ความดี" ของแต่ละคน แต่ละสังคม แน่นอนว่าอาจไม่เหมือนกัน นอกจากความเข้าใจของคนเราแต่ละคน หรือสังคมแต่ละสังคมจะแตกต่างกันมากมายแล้ว ในแนวตั้งก็ยังมีระดับที่แตกต่างกันอย่างมากด้วย เมื่อนำความดีในนิยามของแต่ละคนหรือของแต่ละสังคมมาพูดกันอาจจะฟันธงลงไปไม่ได้ว่าใครเป็นฝ่ายถูก เพราะอาจจะถูกทั้งคู่ แต่ถูกภายใต้เงือนไขที่แตกต่างกัน เพราะอิงฐานคิดกันคนละอย่าง 

แต่สำหรับฐานคิดของ "ศาสนาพุทธเถรวาทแบบไทย" นั้นนิยามของความดีที่ว่ากันว่ามีลักษณะของอัตตวิสัย (subjective) แต่พุทธเถรวาทแบบไทยได้นิยามไว้ชัดเจนเป็นวัตถุวิสัย (objective) มากๆ พิสูจน์ได้ ไม่เลื่อนลอย แต่ก็นั่นแหละครับ มันก็ยังเป็นนิยามที่อิงอยู่กับศาสนาพุทธ มิใช่ศาสนาอื่น ซึ่งสังคมอื่นและคนที่เชื่อแบบอื่นอาจไม่ยอมรับก็ได้ ความดีจึงยังเป็นคำที่มีปัญหาอยู่นั่นเอง (อ่านรายละเอียดที่นี่)

ยังไงๆ ก็ลองอ่านงานชิ้นนี้ของผมดูก็แล้วกัน แล้วคุณจะเข้าใจว่า "ความดีคืออะไร" ในแบบของพุทธเถรวาทแบบไทย