ว่าด้วยพุทธะ

พุทธคุณ ๙ นี้เป็นสิ่งที่ผมใช้สวดมนต์ก่อนนอนเพื่อระลึกนึกถึงพระพุทธองค์ในฐานะที่พุทธองค์เป็นมนุษย์คนหนึ่งที่พัฒนาตัวเองจนบรรลุศักยภาพของความเป็นมนุษย์ ความหมายของพุทธคุณ ๙ ก็น่าสนใจ ลองอ่านกันดูนะครับ

๑) อรหํ (เป็นพระอรหันต์ คือ เป็นผู้บริสุทธิ์ ไกลจากกิเลส ทำลายกำแห่งสังสารจักรได้แล้ว เป็นผู้ควรแนะนำสั่งสอนผู้อื่น ควรได้รับความเคารพบูชา)

๒) สมฺมาสมฺพุทฺโธ (เป็นผู้ตรัสรู้ชอบเอง)

๓) วิชฺชาจรณสมฺปนฺโน (เป็นผู้ถึงพร้อมด้วยวิชชา คือความรู้ และจรณะ คือ ความประพฤติ)

๔) สุคโต (เป็นผู้เสด็จไปดีแล้ว คือ ทรงดำเนินพระพุทธจริยาให้เป็นไปโดยสำเร็จผลด้วยดี พระองค์เองก็ได้ตรัสรู้สำเร็จเป็นพระพุทธเจ้า ทรงบำเพ็ญพุทธกิจก็สำเร็จประโยชน์ยิ่งใหญ่แก่ชนทั้งหลายในที่ที่เสด็จไป และได้ประดิษฐานพระศาสนาไว้ แม้ปรินิพพานแล้วก็เป็นประโยชน์แก่มหาชนสืบมา)

๕) โลกวิทู (เป็นผู้รู้แจ้งโลก คือ ทรงรู้แจ้งสภาวะอันเป็นคติธรรมดาแห่งโลกคือสังขารทั้งหลาย ทรงหยั่งทราบอัธยาศัยสันดานแห่งสัตวโลกทั้งปวง ผู้เป็นไปตามอำนาจแห่งคติธรรมดาโดยถ่องแท้ เป็นเหตุให้ทรงดำเนินพระองค์เป็นอิสระ พ้นจากอำนาจครอบงำแห่งคติธรรมดานั้น และทรงเป็นที่พึ่งแห่งสัตว์ทั้งหลายผู้ยังจมอยู่ในกระแสโลกได้) 

๖) อนุตฺตโร ปุริสทมฺมสารถิ (เป็นสารถีฝึกบุรุษที่ฝึกได้ ไม่มีใครยิ่งไปกว่า คือ ทรงเป็นผู้ฝึกคนได้ดีเยี่ยม ไม่มีผู้ใดเทียมเท่า) 

๗) สตฺถา เทวมนุสฺสานํ (เป็นศาสดาของเทวดาและมนุษย์ทั้งหลาย)

๘) พุทฺโธ (เป็นผู้ตื่นและเบิกบานแล้ว คือ ทรงตื่นเองจากความเชื่อถือและข้อปฏิบัติทั้งหลายที่ถือกันมาผิดๆ ด้วย ทรงปลุกผู้อื่นให้พ้นจากความหลงงมงายด้วย อนึ่ง เพราะไม่ติด ไม่หลง ไม่ห่วงกังวลในสิ่งใดๆ มีการคำนึงประโยชน์ส่วนตนเป็นต้น จึงมีพระทัยเบิกบาน บำเพ็ญพุทธกิจได้ถูกต้องบริบูรณ์ โดยถือธรรมเป็นประมาณ การที่ทรงพระคุณสมบูรณ์เช่นนี้ และทรงบำเพ็ญพุทธกิจได้เรียบร้อยบริบูรณ์เช่นนี้ ย่อมอาศัยเหตุคือความเป็นผู้ตื่น และย่อมให้เกิดผลคือทำให้ทรงเบิกบาน) 

๙) ภควา (ทรงเป็นผู้มีโชค คือ จะทรงทำการใด ก็ลุล่วงปลอดภัยทุกประการ หรือ เป็นผู้จำแนกแจกธรรม) 

เนื้อหาของ พุทธคุณ ๙ ทั้งหมดข้างต้น ผมคัดมาจากหนังสือ พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม (Dictonary of BUDDHISM) ของพระธรรมปิฎก (ป. อ. ปยุตฺโต)

ใครสนใจอยากอ่านทั้งเล่ม ไม่ต้องไปหาซื้อหรอกครับ เขามีให้ดาวน์โหลด ที่นี่เลยครับ

http://www.watnyanaves.net/uploads/File/books/pdf/dictionary_of_buddhism_pra-muan-dhaama.pdf

อีกเล่มก็ดีมากๆ สำหรับคนที่สนใจพุทธศาสนาแบบเอาจริงเอาจัง ผมอ่านเล่มนี้สมัยตอนบวช อ่านจบไป ๒ รอบ และตัดสินใจซื้อไว้เล่มนึงเป็นของมือสอง ฉบับพิมพ์ครั้งที่ ๗ อ่านแล้วก็ได้อะไรไปคิดต่ออีกมากมาย พยายามหาสารคดีมาดูประกอบ (ชมได้ที่นี่) ทุกวันนี้ก็ยังกลับไปอ่านไปค้นอยู่เรื่อยๆ เมื่อสงสัยหรือไม่เข้าใจ เพราะท้ายเล่มท่านปยุตโตได้ทำดัชนีให้สืบค้นไว้อย่างดีทีเดียว เล่มนี้หนาอยู่สักหน่อยหนา 1,000 กว่าหน้า ดาวน์โหลดได้ที่นี่เลยครับ

http://www.watnyanaves.net/uploads/File/books/pdf/buddhadhamma_extended_edition.pdf

อันนี้ คือ ความประสงค์ประการหนึ่งของท่าน ป. อ. ปยุตฺโต ในการแต่ง พุทธธรรม เล่มนี้ขึ้นมาครับ (ปรากฎอยู่ที่หน้า ๑๑๔๕)

ใช่ว่าผมจะเขียนเชียร์ตำราพุทธธรรมเล่มนี้ของท่าน ป. อ. ปยุตฺโตก็หาไม่ ข้อวิพากษ์วิจารณ์งานเขียนชิ้นนี้ก็มีนะครับ ใครอยากรู้ว่าถูกวิพากษ์วิจารณ์โจมตียังไง ก็ลองอ่านจากวารสารปัญญา (คลิกได้เลยครับ) ของศาสตราจารย์ ดร.สมภาร พรหมทา เล่มนี้ดูนะครับ (อ่านตั้งแต่หน้า ๔๘๑ เป็นต้นไป)