ปัญหามี 3 ระดับ

เวลาผมพูดหรืออธิบายอะไร ผมมักจะเน้นไปที่ 'ระดับวัฒนธรรม' เสียเป็นส่วนใหญ่ซึ่งเป็นไปตามกรอบคิดที่ว่า ปัญหาของประเทศมีอยู่ด้วยกัน 3 ระดับ ได้แก่

1. ปัญหาระดับตัวบุคคล เรียกว่า actor หรือ agency
เช่น การมุ่งโจมตี ด่าทอตัวบุคคลเป็นรายๆ ซึ่งสะท้อนระดับความคิดและระดับสติปัญญาของคนผู้นั้นว่ายังอยู่ในระดับขั้นที่ 1 มองเห็นต้นไม้เป็นต้นๆ ยังมองไม่เห็นป่า

2. ปัญหาระดับโครงสร้าง เรียกกว่า structure
เช่น การพูดถึงปัญหาทางกฎหมาย การออกแบบระบบ การออกแบบสถาบัน กฎ ระเบียบ เงื่อนไขต่างๆ ใครที่พูดถึงเรื่องเหล่านี้ สติปัญญาก็สูงขึ้นมาหน่อย เพราะไม่เน้นโจมตีไปที่ตัวบุคคล เห็นโครงสร้างต้นไม้ ประเภทของต้นไม้

3. ปัญหาระดับวัฒนธรรมหรืออุดมการณ์ เรียกว่า culture/ideology
เช่น การพูดถึงระบบวิธีคิด สภาพแวดล้อมทางเศรษฐกิจ สังคม การเมือง ความเสมอภาค เสรีภาพ ความเท่าเทียม/ไม่เท่าเทียม ลำดับชั้นทางสังคม วิถีชีวิต หากมองได้ถึงระดับ 3 ก็จะเห็น ป่าทั้งป่า เป็นป่าชนิดไหน อย่างไร 

ปัญหาระดับวัฒธรรมหรืออุดมการณ์นี้จะเป็นตัวกำหนด ปัญหาระดับโครงสร้างและปัญหาระดับตัวบุคคลอีกที เมื่อปัญหาระดับวัฒนธรรมเปลี่ยน ปัญหาโครงสร้างและปัญหาระดับบุคคลก็ต้องปรับตัวเปลี่ยนแปลงไปเช่นเดียวกัน