แนวทางการจัดการภัยพิบัติจากแผ่นดินไหวในเมียนมา: กรณีศึกษาวิกฤต 28 มีนาคม 2568

เหตุการณ์แผ่นดินไหวในพม่าเมื่อวันที่ 28 มีนาคม 2568 ซึ่งมีความรุนแรงถึง 7.7 แมกนิจูด และมีจุดศูนย์กลางอยู่ในภาคสะกายใกล้เมืองมัณฑะเลย์ สร้างความเสียหายอย่างหนักต่อชีวิตและทรัพย์สินทั่วประเทศเมียนมา ตามรายงานล่าสุด ณ วันที่ 31 มีนาคม 2568 ยอดผู้เสียชีวิตได้พุ่งสูงเกิน 1,700 ราย และคาดการณ์ว่าอาจเพิ่มขึ้นถึง 10,000 ราย เนื่องจากยังมีผู้สูญหายจำนวนมากที่ติดอยู่ใต้ซากปรักหักพัง

ในเมืองมัณฑะเลย์ ซึ่งเป็นหนึ่งในพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบรุนแรงที่สุด กลิ่นจากร่างผู้เสียชีวิตเริ่มคละคลุ้งไปทั่วท้องถนน เนื่องจากจำนวนศพที่เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วเกินกว่าที่เจ้าหน้าที่จะจัดการได้ทัน เมรุเผาศพในวัดต่าง ๆ เต็มไปด้วยร่างผู้ล่วงลับ โดยบางแห่งต้องเผาศพต่อเนื่องตลอดทั้งวันทั้งคืน แต่ก็ยังไม่เพียงพอต่อความต้องการ ชาวบ้านจำนวนมากต้องเผชิญกับความโศกเศร้าและความยากลำบากในการจัดงานศพให้กับคนที่รัก ขณะที่บางครอบครัวต้องรอคอยนานหลายวันเพื่อให้ถึงคิวเผาศพ

นอกจากนี้ ความต้องการผ้าห่อศพได้พุ่งสูงขึ้นอย่างมากจากสถานการณ์นี้ ส่งผลให้ราคาผ้าที่ใช้ในพิธีศพในท้องถิ่นพุ่งสูงขึ้นหลายเท่าตัว ผู้ค้าในตลาดบางแห่งระบุว่าราคาผ้าที่เคยขายในราคาปกติได้เพิ่มขึ้นถึง 3-5 เท่า เนื่องจากทั้งความขาดแคลนและความต้องการที่สูงเกินกว่าซัพพลายที่มีอยู่ สถานการณ์นี้ยังถูกซ้ำเติมด้วยระบบไฟฟ้าและการสื่อสารที่ล่มในหลายพื้นที่ รวมถึงสงครามกลางเมืองที่ยังคงดำเนินอยู่ ซึ่งทำให้การจัดการภัยพิบัติและการช่วยเหลือจากนานาชาติเป็นไปอย่างยากลำบาก

แม้ว่าทีมกู้ภัยจากหลายประเทศ เช่น จีน รัสเซีย อินเดีย และไทย จะเริ่มเข้ามาสนับสนุน แต่ความท้าทายในการเข้าถึงพื้นที่ประสบภัยและการขาดแคลนทรัพยากรยังคงเป็นอุปสรรคใหญ่ สถานการณ์ในเมียนมาขณะนี้จึงอยู่ในภาวะวิกฤตทั้งทางมนุษยธรรมและสาธารณสุขที่รอการแก้ไขอย่างเร่งด่วน

วิธีการจัดการภัยพิบัติ

การจัดการภัยพิบัติจากเหตุการณ์แผ่นดินไหวในเมียนมาเมื่อวันที่ 28 มีนาคม 2568 ซึ่งมีสถานการณ์ซับซ้อนทั้งจากจำนวนผู้เสียชีวิตที่สูง ระบบสาธารณูปโภคที่ล่ม และสงครามกลางเมืองที่ยังดำเนินอยู่ จำเป็นต้องใช้แนวทางที่ครอบคลุมและประสานงานอย่างมีประสิทธิภาพ ต่อไปนี้คือข้อเสนอวิธีการจัดการที่สามารถนำไปปรับใช้ได้:

1. การจัดการศพและป้องกันการแพร่ระบาดของโรค

• จัดตั้งศูนย์เผาศพชั่วคราว: เนื่องจากเมรุในวัดไม่เพียงพอ รัฐบาลหรือหน่วยงานกู้ภัยนานาชาติควรจัดตั้งเตาเผาศพเคลื่อนที่หรือศูนย์เผาศพชั่วคราวในพื้นที่ที่เข้าถึงได้ง่าย เพื่อเร่งการกำจัดศพและลดกลิ่นเหม็นที่อาจนำไปสู่ปัญหาสาธารณสุข
• ฝังศพหมู่ในกรณีฉุกเฉิน: หากการเผาศพไม่ทันการณ์ อาจพิจารณาการฝังศพหมู่ในพื้นที่ที่กำหนด โดยคำนึงถึงการป้องกันการปนเปื้อนของแหล่งน้ำใต้ดิน และบันทึกข้อมูลตำแหน่งเพื่อการตรวจสอบในอนาคต
• แจกจ่ายอุปกรณ์ป้องกัน: จัดหาหน้ากากอนามัยและถุงมือให้กับเจ้าหน้าที่และประชาชนในพื้นที่ เพื่อลดความเสี่ยงจากการสัมผัสเชื้อโรคจากศพ

2. การจัดการทรัพยากรและความช่วยเหลือ

• ควบคุมราคาผ้าห่อศพและสิ่งของจำเป็น: รัฐบาลท้องถิ่นหรือหน่วยงานระหว่างประเทศควรเข้าแทรกแซงเพื่อควบคุมราคาสินค้าจำเป็น เช่น ผ้าห่อศพ ด้วยการแจกจ่ายฟรีหรือจำหน่ายในราคาคงที่ เพื่อป้องกันการฉวยโอกาสจากพ่อค้า
• ตั้งจุดกระจายความช่วยเหลือ: จัดตั้งศูนย์กระจายอาหาร น้ำดื่ม และยารักษาโรคในเมืองใหญ่ เช่น มัณฑะเลย์ โดยใช้ความร่วมมือจากองค์กรระหว่างประเทศ เช่น สหประชาชาติ หรือกาชาด
• ใช้เทคโนโลยีช่วยระบุตัวตน: ใช้ระบบดิจิทัลหรือทีมเก็บข้อมูลเพื่อบันทึกข้อมูลผู้เสียชีวิตและผู้สูญหาย ช่วยให้ครอบครัวสามารถติดตามคนที่รักได้ง่ายขึ้น

3. การฟื้นฟูโครงสร้างพื้นฐาน

• ซ่อมแซมระบบไฟฟ้าและการสื่อสาร: ให้ความสำคัญกับการฟื้นฟูระบบไฟฟ้าและเครือข่ายการสื่อสารอย่างเร่งด่วน เพื่อสนับสนุนการประสานงานระหว่างทีมกู้ภัยและการแจ้งเตือนประชาชน
• เคลียร์ซากปรักหักพัง: ใช้เครื่องจักรหนักจากทีมกู้ภัยนานาชาติในการเคลียร์เส้นทางและค้นหาผู้รอดชีวิตที่อาจยังติดอยู่ใต้ซากอาคาร

4. การประสานงานกับสถานการณ์สงครามกลางเมือง

• เจรจาหยุดยิงชั่วคราว: ขอความร่วมมือจากนานาชาติ เช่น UN หรือประเทศเพื่อนบ้าน เพื่อเจรจากับฝ่ายทหารและกลุ่มกบฏให้หยุดยิงชั่วคราวในพื้นที่ประสบภัย เปิดทางให้ความช่วยเหลือเข้าไปได้สะดวกขึ้น
• ใช้ทางเลือกการขนส่ง: หากเส้นทางบกถูกปิดกั้นจากความขัดแย้ง ให้ใช้เฮลิคอปเตอร์หรือเครื่องบินทิ้งสัมภาระเพื่อส่งความช่วยเหลือไปยังพื้นที่ห่างไกล

5. การสนับสนุนด้านจิตใจและชุมชน

• ทีมสนับสนุนจิตใจ: ส่งทีมจิตแพทย์หรืออาสาสมัครที่ผ่านการฝึกอบรมเข้าไปช่วยเหลือผู้รอดชีวิตที่เผชิญกับความสูญเสีย เพื่อป้องกันปัญหาสุขภาพจิตระยะยาว
• ระดมชุมชนท้องถิ่น: สนับสนุนให้ชุมชนในพื้นที่ที่ไม่ได้รับผลกระทบรุนแรงช่วยกันจัดหาอาหารหรือที่พักให้ผู้ประสบภัย เพื่อลดภาระของหน่วยงานหลัก

6. การป้องกันภัยพิบัติในอนาคต

• ติดตั้งระบบเตือนภัยล่วงหน้า: หลังสถานการณ์คลี่คลาย ควรลงทุนในระบบเตือนภัยแผ่นดินไหวและฝึกอบรมประชาชนให้รู้วิธีรับมือ
• ปรับปรุงโครงสร้างอาคาร: ส่งเสริมการก่อสร้างที่ทนต่อแผ่นดินไหวในเมืองใหญ่ เพื่อลดความเสียหายหากเกิดเหตุการณ์ซ้ำ

วิธีการเหล่านี้ต้องอาศัยความร่วมมือจากทั้งรัฐบาลเมียนมา ทีมกู้ภัยนานาชาติ และชุมชนท้องถิ่น โดยคำนึงถึงบริบทของสงครามกลางเมืองและข้อจำกัดด้านทรัพยากร การดำเนินการอย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพจะช่วยลดความสูญเสียและฟื้นฟูสถานการณ์ได้ในระยะยาว